HET OUDSTE EPOS TER WERELD
HET GILGAMESH-EPOS
Niet de Ilias en de Odyssee van Homerus maar het Gilgamesh-epos is het oudste epos dat we tot nu toe kennen en hebben gevonden, maar vlak daarbij Rik Veda en Popol Vuh niet uit, waar zeker zoveel poëzie en beeldspraak in te vinden is en deze kunnen ook onder de oudste verhalen (epos) in dichtvorm gerekend worden.
De verhalen over de koning uit Uruk in Mesopotamië vertonen gelijkenissen met de verhalen uit de Bijbel. Gilgamesj regeerde rond 2500 v.Chr. over Uruk maar zijn verhalen werden pas eeuwen later opgeschreven.
Koning Gilgamesh
De legendarische vijfde koning van Uruk, Gilgamesj, regeerde tussen 2652 en 2602 voor Christus.
Hij zou onder andere de grote stadsmuur van Uruk (de oude grote stad, gelegen tussen de rivieren, Eufraat en Tigres) hebben laten bouwen.
De meeste informatie over Gilgamesh halen we uit zijn epos, waarin hij zelf de hoofdpersoon is. Het epos is pas in 2100 v.Chr. geschreven maar niet door Gilgamesh zelf. De verhalen zijn verspreid op elf tabletten met 3000 verzen.
In verschillende delen van het toenmalige Mesopotamië (Iran, Turkije, Syrië) zijn fragmenten terug gevonden. Veel van de tabletten zijn gevonden door de Britse ontdekker Austen Henry Layard in 1850.
Doordat in die tijd het Akkadisch spijkerschrift nog niet was ontcijferd, wist Layard niet wat hij met de tabletten aan moest. Hij verkocht de losse stukjes tablet waardoor het voor onderzoekers jaren later erg moeilijk was om de tabletten weer heel te maken.
Uiteindelijk werd in 1857 het schrift ontcijferd en kon het epos worden gelezen. De historische waarheid ervan wordt echter betwijfeld.
Wat staat er in het epos?
De belangrijkste verhalen uit het Gilgamesh-epos gaan over de zoektocht naar het eeuwige leven, een duel met bovennatuurlijke wezens en de zondvloed.
Het eerste deel van het epos
In eerste instantie gaat het over koning Gilgamesh die voor tweederde god is en voor één derde mens. En zo te zien beschikt hij over de afmetingen van een reus en is hij enorm sterk.
Daarbij is hij specifiek op zoek naar het eeuwige leven. Gilgamesh was een reus, net als de wildeman Enkidoe. Een demi – god was hij! Gilgamesh regeerde zijn stad Uruk 126 jaar lang. Hij was 12 – 15 foot tall – beschikte over zes vingers aan beide handen en zes tenen aan beide voeten. Reuzen in die tijd hadden twee rijen tanden in hun mond, waar wij maar over een rij beschikken. Men denkt dat Gilgamesh van het bekende Atlantis kwam, maar dat weten de wetenschappers die dat uitgezocht hebben ook niet zeker. Over het eiland Atlantis is weinig bekend, behalve dat zij hun tijd ver vooruit waren, vooral ook op technisch gebied en dat zij allerlei experimenten deden die buiten proporties waren wat betreft eerbied en bescheidenheid.
En ja ……. Gilgamesh was bang voor de dood; in feite wilde hij eeuwig blijven leven.
Hij was een enorme sterke held die echt alles en iedereen de baas was.
Om die reden en omdat het volk bang voor hem was, schiep de hemelgod Anu de wildeman Enkidoe, waar hij later na enkele gevechten, vrienden mee werd.
Enkidoe, die ook bijzonder sterk was vocht met Gilgamesh. Koning Gilgamesh wint uiteindelijk en vervolgens trekt Gilgamesh de wereld in voor meer avontuur.
Meer avontuur vind hij bij Oetnapishtim en zijn vrouw, die onsterfelijk waren geworden omdat ze de zondvloed hadden overleefd.
(De zondvloed!)
Ja, het verhaal wat we ook al kennen vanuit de bijbel. Het verhaal over de Ark van Noah zien we terugkomen hier in het verhaal over Gilgamesh. En Oetnapishtim die de zondvloed heeft overleefd!
Toch bestaat het verhaal over Gilgamesh al veel langer dan het verhaal wat we uit de bijbel kennen over de zondvloed.
Is dat toevallig? Er bestaan meer thema ‘s die terug komen in de geschiedenis en die sprekend op elkaar lijken, maar in een iets ander jasje gegoten zijn.
We kunnen zeggen dat dit Synchroniciteit is. Onwaarschijnlijke waarheden. Maar daarom zegt men ook vanuit de volksmond dat toeval niet bestaat !
Oetnapishtim had het eeuwige leven ontvangen vanwege het feit dat hij nog leefde na de zondvloed meegemaakt te hebben. Je zou zeggen, net als Noah met zijn ark.
Enkidoe, de wilde man was inmiddels overleden wat Gilgamesh verschrikkelijk verdrietig maakte en wat hem deed beseffen dat hij ook – eens – ooit – dood zou gaan.
Oetnapishtim geeft Gilgamesh twee kansen om ook onsterfelijk te worden. Maar deze kansen weet hij niet te benutten!
Kan Gilgamesh uiteindelijk wel onsterfelijk worden en wat gebeurt er verder?
Hier komt hij nog een keer, het epos van Gilgamesh
Gilgamesh
Zowel in het Oude Testament als bij het Gilgamesh epos overstroomt de hele aarde onder de last van een zondvloed.
In het Oude Testament weet Noah te overleven door een ark te bouwen en in het Gilgamesh epos weet Oetnapishtim ook te ontsnappen door middel van een boot.
Wetenschappers weten nog niet waarom de verhalen zo sterk overeenkomen. In ieder geval bestaat er een gezamenlijk oer-gegeven.
Dorien Jansen
Do you want to learn more about Gilgamesh
In the book: The Epic of Gilgamesh you can find more in depth information!
Do you want to know more about here and now?
In the book: Animal Farm written by George Orwell you can read about the Now
Benieuwd naar de geschiedenis van een Sumerische godin?
In het boek Inanna, heerseres van hemel en aarde geschreven door: Henriette Broekema kun je hier alles over lezen!